TÓM TẮT:Bài viết kể đến các quánh điểmvềlịch sử, thôn hội...thời kỳ Phápthuộc vớingành thư viện nói thông thường và hoạt động Thư mục dành riêng tại Việt Nam. Tiếp đócó liệt kê, tổng vừa lòng một số bạn dạng thư mục thiết yếu và tiêu biểu vượt trội được biên soạn, xuất bản trong thời kỳ này có liên quan mang đến Việt Nam. Cuối cùng có sự đối chiếu Thư mục tại việt nam giữa nhị thời kỳ Phong kiến và Pháp thuộc.
Bạn đang xem: Xã hội việt nam thời pháp thuộc
TỪ KHÓA: Thư mục, vận động thư mục, Thư mục nước ta thời Pháp thuộc, thư mục thời Pháp thuộc, thư mục về Việt Nam, folder Đông Dương
I. LỊCH SỬ, XÃ HỘI THỜI KỲ PHÁP THUỘC VỚI NGÀNH THƯ VIỆN VÀ HOẠT ĐỘNG THƯ MỤC TẠI VIỆT NAM
* Khái quát lịch sử hào hùng thời Pháp thuộc:
- Thời kỳ thuộc Pháp là thời kỳ nước ta bị để dưới ách đô hộ của thực dân Pháp quá trình từ 1858 - 1945.
+ từ thời điểm tháng 02/1859 cho 1879, Pháp liên tiếp lấn chiếm và xác lập được bộ máy cai trị sống Nam Kì.
+ từ thời điểm năm 1882, Pháp không ngừng mở rộng xâm lược ra phía Bắc.
+ mon 08/1883, đơn vị Nguyễn kí Hiệp ước ưng thuận nền kẻ thống trị của Pháp trên tổng thể lãnh thổ Việt Nam. Pháp sẽ xác lập được cỗ máy cai trị trên toàn bờ cõi Việt Nam.
* Đặc điểmxã hội thời Pháp thuộc:
- Về chính trị: Trong thời hạn này thực dân Pháp đã thi hành mặt đường lối, bao gồm trị bội phản động, phân chia rẽ những dân tộc để cai trị.
- Về ghê tế: Thi hành chính sách bần hàn hóa, đẩy nông dân vào bước đường cùng, không tồn tại ruộng đất để cày, phải làm phu trong những đồn điền, hầm mỏ.
- Về văn hóa truyền thống giáo dục: Thực hiện cơ chế ngu dân cho đến cách mạng tháng Tám thành công xuất sắc 90% quần chúng mù chữ. Vào thời kỳ này xuất bản phẩm cũng rất được kiểm phê chuẩn vô cùng gắt gao, văn bản chủ yếu mang tính phản động, cấm lưu giữ hành lưu trữ những tài liệu của Mác – xít.
* Ngành tủ sách và hoạt động Thư mục thời Pháp thuộc:
Để một thể cho câu hỏi đô hộ bạn Pháp đang thâm nhập, nghiên cứu và phân tích các lĩnh vực ngôn ngữ, dân tộc, văn hóa… tại nước ta để trường đoản cú đó tạo thành bốn sự tác động sâu sắc đến thừa trình cải tiến và phát triển của ngành thư viện và vận động Thư mục:
- Sự xâm nhập vào nước ta technology ấn loát bằng ty pô (in bằng phương pháp sắp chữ rời).
- Sự cải tiến và phát triển của ngôn ngữ: thâm nhập của giờ đồng hồ Pháp và xuất hiện của chữ Quốc ngữ.
Ngoài sự mở ra của những sách, báo chữ Pháp và các phiên bản thư mục chữ Pháp thì ta rất có thể nhắc lại vào thời kỳ này để tiến hành cơ chế thực dân, người Pháp đã tổ chức triển khai đội ngũ truyền đạo của đạo Cơ Đốc xâm nhập vào quần chúng. Trong quá trình truyền giáo các giáo sĩ phương Tây vẫn tìm bí quyết ghi âm giờ Việt và phiên âm bằng vần âm Latin (phải nói đến cố giáo sĩ Alecxandre Rhodes có góp phần nhất định trong công việc này). Để rồi các loại chữ dần dần thay cầm cố chữ Hán – Nôm nhằm ghi chép, hoàn toàn có thể kể đến những tài liệu viết bằng văn bản Quốc ngữ sau này.
- luật pháp về tủ sách xuất hiện.
1. Thành lập và hoạt động Thư viện trung ương ở Hà Nội.
2. Chất vấn lại việc tổ chức các thư viện hiện tất cả và khiến dựng những thư viện mới.
- Ngành thư viện qua những thời kì cũng có thể có được sự thân thiết nhất định.
Điều đó được thể hiện tại qua cách fan Pháp xây dựng tứ thư viện chính:
+ thư viện trường Viễn Đông chưng Cổ.
+ tủ sách Viện nghiên cứu và phân tích khoa học Đông Dương.
+ thư viện Hội phân tích Đông Dương.
+ Thư viện tw tại hà thành (về sau tất cả cơ trực thuộc Sài Gòn).
Chưa kể tới các thư viện khác ví như thư viện Pháp – Việt, thư viện phái mạnh Định…
Ngoài ra, các đô đốc kiêm thống đốc nam kỳ cũng không bỏ qua vấn đề thư viện, tuy vậy vẫn đề xuất lo bình định, tổ chức triển khai nền hành bao gồm mới. Trong gò hồ sơ văn thư còn lưu lại lại, fan ta thấy những đô đốc những lần hy vọng tập hợp gần như cuốn sách hay, chọn lựa một số tạp chí, xuất bạn dạng định kỳ…
Ở Bắc kỳ, tại tủ thống sứ cũng có một phần tử phụ trách về thư viện và tàng trữ hồ sơ văn tư.
II. MỘT SỐ BẢN THƯ MỤC VIỆT phái nam THỜI PHÁP THUỘC
Từ vắt kỷ XVIII-XIX, người Pháp để ý nghiên cứu vãn về địa lý, tài nguyên, dân tộc học, ngôn ngữ, phong tục... Bên cạnh đó biên soạn một số thư mục nhằm thông tin về phần lớn tài liệu đó ship hàng cho vấn đề xâm lược cùng đặt kẻ thống trị lên các nước ngơi nghỉ Đông Dương.
Trong những thư mục được biên soạn thời kia (xuất bạn dạng ở Pháp hoặc làm việc Việt Nam) hoàn toàn có thể chia ra làm 2 mẫu chủ yếu:
+ folder tổng đúng theo và chăm đề về vn và Đông Dương nói chung.
+ folder “Thống kê đăng kí” từ khi có chế độ lưu chiểu văn hóa truyền thống phẩm ở Đông Dương.
Có thể kể tới một số folder sau:
* thư mục tổng hợp:
Vào vào cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX bạn Pháp đang biên soạn một vài thư mục tổng vừa lòng về Đông Dương. Các thư mục này ra đời tiếp liền nhau phản chiếu một cách tất cả hệ thống, khá đầy đủ những tài liệu được xuất bản ở Pháp và những nước khác gồm nội dung nói tới Đông Dương với mục đích ship hàng cho việc phân tích sâu, trọn vẹn về một xứ trực thuộc địa của họ. Đó là:
- 1862: “Bibliographie Annamique” (Thư mục An nam) của Bell Combe (Hội viên hội nhân chủng học tập Pháp), xuất bản ở Paris.
- 1867: “Bibliographie Annamite” (Thư mục An nam) của Barbie du Bocage (Phó thư cam kết Hội địa lý Pháp) – thư mục này in kèm trong tập san Revue Maritne et coloniale (Lãnh hải cùng thuộc địa).
Thư mục chia làm 5 phần:
+ Phần I : Tập vừa lòng 257 cuốn sách có nội dung nói về việt nam - Đông Dương được xuất bản từ 1628-1867 (xếp theo vần chữ cái thương hiệu tác giả, hoặc thương hiệu sách).
+ Phần II: Gồm những bài trích báo, tạp chí với những phiên bản sưu tập bự về những cuộc hành trình: hàng chục ngàn bài trích của 27 tờ báo và tạp chí (xếp theo từng năm).
+ Phần III: Liệt kê các tài liệu của ban ngành lưu trữ đất nước Pháp ngơi nghỉ Paris và hầu hết tài liệu viết tay khác có tương quan đến Đông Dương.
+ Phần IV: Địa đồ và bản đồ
+ Phần V: Bảng tra cứu tìm tên tác giả.
- 1880: “Mục lục gần như tác phẩm xuất phiên bản từ 1868 trở đi” do Ủy ban nông nghiệp trồng trọt và kỹ nghệ Pháp biên soạn nói tới Trung kỳ, nam giới kỳ với Cao Miên.
- 1889: “Bibliographie de Lindochine” (Thư mục Đông Dương) của A.Landes cùng A.Folliet tích lũy những sách nói tới Đông Dương xuất bản từ 1880 -1889.
- 1912 - 1915: “Bibliographie Indochinnca” (Thư mục Đông Dương) của Henri Cordier, thu thập những tư liệu trước năm 1913, trong những số đó là các tài liệu đã tất cả trong các bạn dạng thư mục trước đây và bổ sung thêm. Cỗ thư mục này chia làm 4 quyển:
+ Quyển 1: gồm các tài liệu nói về Miến Điện, Atssan (1 tỉnh giấc của Ấn Độ), Thái Lan, Lào.
+ Quyển 2 : nói đến bán hòn đảo Mã Lai.
+ Quyển 3, Quyển 4: nói đến các nước ngơi nghỉ Đông Dương (Việt Nam, Lào, Campuchia) hầu hết là tài liệu về Việt Nam.
- 1922: “Pour mieux connaitre de Indochine: Essai dune bibliographie” (để gọi biết hơn về Đông Dương, sơ thảo một thư mục) của Paul Boudet.
- 1929: “Bibliographie de Lindochine Francaise” 1913-1926 (Thư mục Đông Pháp) của hai tác giả Paul Boudet với Remi Bourgeois. Sau đó ra thường xuyên các tập: 1927-1928-1929-1930.
Xem thêm: Báo Học Trò Cười Số Mới Nhất, Báo Nhân Dân CuốI TuầN
- 1943 : thường xuyên “Thư mục Đông Pháp 1931-1935”- Phần 1
Bộ “Thư mục Đông Pháp” là một trong công trình thư mục bự do Boudet với Bourrgeois, thời điểm đó là những người dân phụ trách Nha lưu trữ và Thư viện trung ương Đông Dương công ty trì việc biên soạn, tích lũy tài liệu nói tới Đông Dương từ bỏ 1913-1935. Cũng giống như “Thư mục Đông Dương” vốn tư liệu trong “Thư mục Đông Pháp” bao gồm sách báo được lựa chọn rộng thoải mái từ các thư viện ở Đông Dương hoặc sinh sống Pháp và nhiều nước khác.
“Thư mục Đông Pháp 1913-1935” được soạn thành 8 tập mang lại 4 thời kỳ với tầm 2.500 trang.
+ tư liệu 1913-1926: 1 tập
+ tài liệu 1927- 1928-1929-1930: mỗi năm 1 tập.
+ tài liệu 1931-1935: 3 tập
Tài liệu thời kỳ 1931-1935 bắt đầu ra được tập I (vào năm 1943), còn 2 tập sau không xuất bạn dạng được do yếu tố hoàn cảnh của Đại chiến trái đất thứ II đưa ra phối. “Thư mục Đông Pháp” được biên soạn là việc tiếp nối với có tiến bộ hơn “Thư mục Đông Dương” về phương diện kỹ thuật soạn (sắp xếp tư liệu theo đề mục, trong mỗi đề mục, xếp tư liệu theo trang bị tự chữ cái brand name tác trả hoặc thương hiệu sách, phần hia có các bảng tra cứu,...).
* Thư mục chuyên đề:
Ngoài những thư mục tổng hợp như trên, những người Pháp và các tổ chức khoa học, văn hóa truyền thống của bọn họ còn biên soạn những thư mục chăm đề.
- folder dẫn giải về khảo cổ học tập Cao Miên với Chiêm Thành của Coedes.
- Thư mục về thực vật học Đông Dương của Petelot.
- Thư mục phần lớn nhà văn Đông Dương của Barquyssan.
- Thư mục lịch sử vẻ vang Viễn Đông của Gaspadone.
- Premiere etude sur Les soures Annamite de L’ history d’ Annam (Nghiên cứu bước đầu về lịch sử hào hùng An phái mạnh qua các nguồn tư liệu của An Nam) xuất phiên bản tại thủ đô hà nội do L. Cardiere và p Pelliot biên soạn.
Thư mục chia làm 3 phần:
+ Phần giới thiệu: trình bày những vụ việc liên quan cho nguồn tài liệu lịch sử vẻ vang Việt Nam. Tác giả đưa vào những nghiên cứu về thân nắm sự nghiệp và tác phẩm của những nhà sử học tiêu biểu vượt trội thuộc các triều đại cho đến đầu nắm kỷ XX.
+ Phần sản phẩm công nghệ hai: danh mục các tài liệu lịch sử dân tộc được xếp theo lắp thêm tự “Bộ chữ Hán” với 175 cuốn sách (có miêu tả và chú thích)
+ Phần cuối: Bảng tra theo tên tác giả (75 tác giả)
- Bibliographie Annamite (Thư mục An Nam) do E. Gaspadone ra mắt khái quát tháo về sách Hán Nôm việt nam và phần riêng giới thiệu các item của Lê Quý Đôn và Phan Huy Chú..
- Đông Dương sử học tập yếu thư mục lục bởi vì Naka Mychio xuất bản tại Tokyo (Nhật Bản).
- An phái nam thựclục (1932) trong “Bắc kinh thành thư quán” bởi Phùng thừa Quân biên soạn.
* Thư mục thống kê đăng ký:
Xuất phạt từ nhà trương kiểm soát điều hành việc xuất bạn dạng ở Đông Dương cũng như để thu thập các tài liệu có mức giá trị mang lại Pháp, ngày 29 mon 11 năm 1917 Toàn quyền Albert Saraut ký thành lập và hoạt động Nha văn khố cùng Thư viện Đông Dương đặt tại tp. Hà nội và quy định tác dụng của cơ quan này. Paul Boudet được bổ nhiệm làm giám đốc Nha văn khố cùng Thư viện Đông Dương, thống trị các kho sách:
- Kho tw ở Hà Nội.
- Kho đậy thống đốc nam giới kỳ ở dùng Gòn.
- Kho phủ khâm sứ Trung kỳ làm việc Huế.
- Kho phủ Khâm sứ Cao Miên ngơi nghỉ Pnong-Pênh.
- Kho bao phủ khâm sứ Lào sinh hoạt Viên Chăn.
Năm 1921 Toàn quyền Đông Dương đang ra dung nhan lệnh quy định cơ chế nộp lưu chiểu những ấn phẩm xuất bạn dạng ở Đông Dương.
Từ năm 1922, thực hiên ra quyết định lưu chiểu toàn liên bang Đông Dương, kho lưu trữ và thư viện phần nhiều nhận được mỗi tên sách 2 bản. Trên đại lý thu nhận ấn phẩm lưu chiểu, thư viện tw Đông Dương biên soạn và xuất bản thư mục với thống kê đk hàng năm với tên “Liste des imprimes depose au serviese du depot legal” (Danh mục những ấn phẩm nộp giữ chiểu). Folder này phản ánh tài liệu xuất bạn dạng trên toàn Đông dương bao hàm các loại hình ấn phẩm định kỳ, ko định kỳ, bạn dạng đồ. Xét đến mặt phản ảnh tài liệu vn thì folder này làm phản ánh phần đa đặn, khá không thiếu thốn các tư liệu của đất nước nên thư mục này cũng được coi như loại “Thư mục quốc gia” (tuy không hoàn toàn đúng với ý nghĩa sâu sắc của thuật ngữ này) trong tiến độ thuộc Pháp.
“Danh mục các ấn phẩm nộp giữ chiểu” chia thành 2 phần:
+ Phần I: Ấn phẩm định kỳ: thống kê các báo, tạp chí, tập san xuất bản ở Bắc Kỳ, Cao Miên, Lào.
+ Phần II: Ấn phẩm ko định kỳ: thống kê những sách, bản đồ xuất bản ở tía nước Đông Dương.
Hai một số loại tài liệu trên không được thu xếp theo môn một số loại mà xếp theo ngôn ngữ:
- tài liệu xuất phiên bản bằng giờ đồng hồ Pháp.
- tài liệu xuất bạn dạng bằng tiếng Việt, Miên, Lào.
Mỗi năm ra 2 cuốn, định kỳ 6 tháng.
Thư mục này cũng bội phản ánh thực trạng xuất bạn dạng thời nằm trong Pháp, số lượng sách ko nhiều, từng cuốn (phản ánh tư liệu xuất phiên bản trong 6 tháng) chỉ có trên dưới 300 thương hiệu sách, mà lại phần sách tiếng Việt lại chỉ chiếm khoảng khoảng 10%.
Thư mục thống kê đk trên được xuất bạn dạng đều kỳ từ thời điểm năm 1922 đến năm 1944.
III. Một vài điểm đối chiếu giữ Thư mục việt nam thời Pháp thuộc với Thư mục nước ta thời phong kiến
* folder thời phong kiến:
- Số phiên bản in tự khắc không các dẫn đến giảm bớt trong việc áp dụng rộng rãi.
- Sự sao chép qua các người, những thế hệ, các thời đại khác biệt thông qua thu thập, thu góp, chỉnh lý dẫn đến việc sại lệch, nhiều dị bản, trở ngại trong việc xác định văn bản. Nhiều công trình chỉ có độc bản do thủ tục chép tay.
- Về nội dung hầu hết là văn sử, triết học, Phật giáo… sách về kỹ thuật, toán, y, dược khoa tuy có trở nên tân tiến nhưng chiếm phần tỷ lệ nhỏ dại so cùng với sách văn học. Nhiều công trìn được trình diễn với câu chữ khó tách biệt sách văn sử, một quyển sách nói đến nhiều vấn đê khác nhau.
- Thư tịch đa số là điển tích Hán Nôm, một trong những công trình bởi tiếng Pháp với chữ Quốc ngữ.
* folder thời Pháp thuộc:
- Số phiên bản thư mục được biên soạn phong phú và đa dạng nhiều thể nhiều loại và hình thức.
- Về văn bản thì nhiều mẫu mã hơn so với thời kỳ trước (thời phong kiến). Đặc biệt tập trung nhiều vào các vấn đề định kỳ sử, văn hóa, làng hội… sẽ giúp ích cho việc kẻ thống trị thuộc địa của Pháp.
- những công trình thư mục tất cả quy tắc nhất quyết tuy còn khá lộn xộn và còn chạm mặt nhiều vấn đề khúc mắc, nhưng nhìn tổng thể có điểm nhấn là có quá trình nghiêm ngặt rộng trong công tác ghi chép tài liệu.
- những thư mục tập trung chủ yếu đuối bởi ngữ điệu là giờ Pháp cùng chữ Quốc ngữ.
IV. KẾT LUẬN
