Ngày xưa chào mẹ, ta điMẹ ta thì khócTa đi thì cườiMười năm rồi lại thêm mườiTa về thì khóc, chị em cười lạ khôngÔng ai thế? Tôi xin chào ôngMẹ ta trí nhớ về rộng lớn rồiÔng có gặp gỡ thằng nhỏ tôiHao hao…tôi nhớ…nó … fan … như ôngMẹ ta trả ghi nhớ về khôngTrả trăm năm lại bụi hồng, rồi đi…
Đỗ Trung Quân
Nhà thơ Đỗ Trung Quân sinh năm 1955 tại sài Gòn, nơi bắt đầu Bắc. Ông sinh sống với chị em đến năm 15 thì chị em mất. Trước 1975, học tập Đại học tập Vạn Hạnh tại dùng Gòn. Đỗ Trung Quân là các bạn văn với phần lớn Nguyễn Nhật Ánh, Nguyễn Đông Thức, Đoàn Thạch Biền khi tham gia trào lưu Thanh niên xung phong. Đỗ Trung Quân, tác giả của số bài thơ phổ nhạc và được rất nhiều người ái mộ như Bài học đầu cho con (Quê hương), Chút ngọn nguồn (Phượng hồng), hương thơm tràm, Khúc mưa, Những nhành hoa trên con đường lửa, … Ông còn được biết đến với tương đối nhiều nghề “tay trái” khác ví như MC cho số đông chương trình ca nhạc hay làm diễn viên cho một trong những phim truyền hình.
Bạn đang xem: Mẹ ta trả nhớ về không
Bài thơ lục chén bát này, hết sức ngắn, chỉ 10 câu, 70 từ, vời vợi thời hạn một đời người, trĩu nặng bao trung tâm trạng. Người sáng tác lấy câu lắp thêm 9 khắc tên cho bài bác thơ, Mẹ ta trả lưu giữ về không. Khi được phổ nhạc, các ca sĩ trình bày ca khúc như: Nguyễn Hồng Liên, Ngọc Huyền, Lê Vỹ, Thụy Long.
Nhà thơ Đỗ Trung Quân nói lại rằng, “Bạn tôi đi làm ăn xa gần như là cả cuộc đời, đề xuất khi về thăm mẹ năm bà 92 tuổi, người bà bầu đã mắc hội chứng Alzheimer và không còn nhớ con mình là ai. Bà hỏi: Ông ơi, ông là ai? các bạn tôi ôm bà bầu khóc như mưa…” Từ cảm giác đó, Đỗ Trung Quân viết bài xích thơ này.
Cảm hứng chủ đạo của bài thơ là tình bà bầu con, đúng hơn, đó là cảm tình của đứa con đối với người mẹ, day xong bao nỗi niềm:
Ngày xưa chào mẹ, ta điMẹ ta thì khóc, ta đi thì cườiMười năm rồi lại thêm mườiTa về ta khóc, bà bầu cười… lạ không ?
Tác giả chọn hai thời điểm ý nghĩa sâu sắc nhất: ta đi và ta về / bà mẹ khóc và ta cười / mẹ cười với ta khóc. Thân hai thời khắc ấy, mười năm rồi lại thêm mười, tất cả nghĩa cho hai mươi năm, dằng dặc hơn bảy ngàn ngày mến nhớ. Nhị mươi năm, bao vui buồn đổ xuống bên trên hai cuộc sống (mẹ với ta), hai mái nóng gia đình, hai thiết bị tóc gửi màu. Giờ cười với tiếng khóc, ý nghĩa sâu sắc không giống như nhau, đằng đẵng cả nghìn trùng của không khí và thời gian trong từng số phận.
Xem thêm: Cách Dạy Bé Học Bảng Chữ Cái Tiếng Việt Qua Bài Hát, Học Và Tập Đọc Bảng Chữ Cái Tiếng Việt
“Ngày xưa xin chào mẹ, ta đi / mẹ ta thì khóc, ta đi thì cười”. Hai câu thơ diễn đạt rất đúng tâm trạng của hai bà bầu con. Con thì còn trẻ, ăn chưa no lo chưa tới, chỉ thấy phía đằng trước là đều chân trời mênh mông, vẫy gọi, hớn hở vô cùng, dấn lao vào đời, có tác dụng một con người tự do thoải mái với bao ước mong tràn đầy. Mỉm cười là đúng. Tuổi trẻ, người nào cũng vậy. Chỉ bao gồm mẹ, Ta đi – người mẹ khóc. Khóc vì phải xa con, băn khoăn lo lắng cho con, nơi hầu như góc bể chân trời, ai người share khi nóng lạnh?
Đến khi Ta về – Ta khóc – người mẹ cười – Lạ chưa ? Hai trạng thái cảm giác trái ngược nhau của người mẹ và bạn con, được lý giải: khi trở về, fan con chạm mặt lại mẹ, bao năm xa nhà, các năm chia cách, theo tuổi đời, mẹ không thể như xưa nữa, ghi nhớ nhớ quên quên, trí tuệ suy giảm, hèn dần, … Mẹ ta trả nhớ về không bến bờ rồi !
Đằng sau giờ đồng hồ khóc của người con, có thể nhận ra những ơn huệ sinh thành, với nặng đẻ đau, công lao dưỡng dục cùng lòng dịu dàng vô bờ của đứa con so với người mẹ. Và, cũng phân biệt rằng, tự nay, đa số sóng gió và vấp ngã trong đời, đâu còn một bến đỗ thận trọng để trở về, neo đậu:
“Con cho dù lớn vẫn chính là con của người mẹ / Đi một đời, lòng mẹ vẫn theo con“, Chế Lan Viên từng viết bởi thế trong bài bác thơ Con cò.
Những câu thơ nhói buốt vai trung phong can:
Ông ai rứa ? Tôi chào ôngÔng có gặp thằng bé tôiHao hao…tôi nhớ…nó …người …như ông.
Đây là các dòng thơ xúc rượu cồn nhất, đọc đến, rơi nước mắt, nghẹn ngào. Người bà mẹ không nhận thấy đứa bé của mình, chỉ thấy “hao hao … tôi nhớ … nó … người … như ông“. Dòng thơ tưởng như lời giao tiếp, hỏi mà không có câu trả lời, thông thường mà lại ko bình thường, nhói buốt, thông báo cho ta biết rằng, ta sẽ đơn côi, cô độc bên trên cõi trần thế này, ta sẽ sở hữu những ngày tháng bất hạnh nhất trong đời, khi:
Mẹ ta trả lưu giữ về khôngTrả trăm năm lại bụi hồng, rồi đi…
“Bụi hồng”, Đào Duy Anh vào Từ điển Truyện Kiều, “bụi hồng chữ hán việt là hồng trần, chỉ những vết bụi sắc đỏ, do gió bốc lên, nghĩa láng là cõi trần” (Từ điển Truyện Kiều, NXB KHXH, HN, 1974, trang 43). Vì vậy là, bà mẹ ta, hoàn thành một đời người, tự biệt gắng gian, “rồi đi …”, về cùng với ông bà, tổ tiên. Ngày đau buồn ấy vẫn chầm chậm đến !
Hai câu thơ cuối cùng, dẫu biết đó là quy luật, nhưng mà sao bi thương đến nao lòng ! phụ huynh không sống thuộc ta mang đến cuối đời, mãn kiếp. Đành thế, sao mến quá mang lại đời, mang đến ta !
Mẹ ta trả lưu giữ về không là trong những bài thơ xuất xắc viết về mẹ. Dòng gốc làm nên sự sâu lắng của bài bác thơ, như Bạch Cư Dị nói, sẽ là tình. Các chi tiết đều bao gồm tính điển hình, lựa chọn lọc. Bài xích thơ là giờ đồng hồ lòng, là niềm day dứt khôn nguôi của bạn con so với mẹ, là lời thông báo về lòng hiếu đạo, nhiệm vụ làm con. Người đọc, bắt gặp mình nơi các dòng thơ chan chứa ơn nghĩa của Đỗ Trung Quân.
